Burn-out klachten

Voel je je uitgeput, gespannen en heb je regelmatig hoofdpijn? Dit kunnen signalen zijn van een opkomende burn-out. Lang voordat je volledig uitgeput raakt, geeft je lichaam duidelijke waarschuwingen. Een burn-out is geen teken van zwakte, maar het gevolg van langdurige stress. Je bent niet alleen. Meer dan 70% van de werknemers geeft aan regelmatig last te hebben van stress. 

Ben je benieuwd hoe een burn-out ontstaat, welke symptomen er zijn en hoe je ervan kunt herstellen? In dit uitgebreide artikel vind je alle informatie die je nodig hebt om een burn-out te begrijpen en aan te pakken.

Let op! Dit artikel is niet bedoeld als medisch advies. Ik heb het vooral geschreven om je meer inzicht te geven in je klachten. Raadpleeg altijd je huisarts bij klachten. 

Mijn persoonlijke ervaring

Persoonlijk had ik nooit gedacht dat het mij zou overkomen. Ik was altijd super succesvol, veel ging voor de wind, toch weet ik als geen ander hoe het voelt om volledig de grip op je leven te verliezen. In 2019 begon ik al heftig de signalen van overbelasting te merken, maar in 2023 stortte mijn wereld echt volledig in. Mijn lichaam reageerde heftig: van onvrijwillig gewichtsverlies, gevoelloosheid in mijn gezicht tot haaruitval en constante nek en schouderpijn. Het voelde alsof ik in een nachtmerrie leefde. Mijn lichaam schreeuwde om hulp. De slapeloze nachten en de dagelijkse huilbuien maakten de situatie alleen maar erger.

“Het was alsof mijn lichaam me in de steek liet.”

Gelukkig heb ik de juiste begeleiding, tools en handvatten gekregen om hier weer bovenop te komen en zo is ook REFIVE ontstaan. 

Wat is een burn-out? 

Een burn-out is een veelvoorkomend probleem in onze huidige, veeleisende maatschappij. Steeds meer mensen ervaren een gevoel van extreme uitputting, zowel lichamelijk als geestelijk, als gevolg van langdurige stress. Volgens recente cijfers uit 2019 van het RIVM kampt maar liefst 19%  van de werknemers in Nederland met burn-out klachten. Deze toename is alarmerend en onderstreept de noodzaak om meer aandacht te besteden aan de preventie en behandeling van burn-outs.

De Amerikaanse psycholoog Herbert Freudenberger stelde het vast bij het personeel van de sociale diensten van de Bronx in New York City.

Aangezien burn-out sinds 2019 een door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) erkende aandoening is, werd het ook in de International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problem (ICD-11), die op 1 januari 2022 van kracht werd. Dit met de bedoeling om het bewustzijn te vergroten en de ernst van dit syndroom zichtbaar te maken, zodat het adequaat kan worden bestreden.

Toch merken we dat er nog steeds een taboe rust op burn-outs. Mensen zeg dingen als “Hoe erg kan het nou zijn” of “Stel je niet zo aan” of “Gewoon even doorzetten”. Dit komt voort uit de onwetendheid over wat een burn-out nou precies is. Om het taboe te doorbreken leggen we wat duidelijker uit wat een burn-out is:

Een burn-out is een aandoening waarbij mensen zich mentaal, emotioneel en lichamelijk volledig uitgeput voelen. Het ontstaat door langdurige blootstelling aan stress, waardoor je je overweldigd en opgebrand voelt.Een burn-out is niet zomaar een fase van vermoeidheid, maar een ernstige aandoening die grote impact heeft op zowel je persoonlijke als professionele leven.

Verschil tussen chronische stress, overspannen en burn-out

Chronische stress, overspannenheid en een burn-out zijn verschillende stadia van eenzelfde proces. Chronische stress ontstaat wanneer je langdurig blootgesteld wordt aan stressvolle situaties zonder voldoende tijd voor herstel. Als deze stress aanhoudt, kan het leiden tot overspannenheid, waarbij je fysieke en mentale klachten begint te ervaren. Wanneer je niet tijdig herstelt, kan overspannenheid escaleren naar een burn-out, een toestand van extreme uitputting waarbij je niet meer in staat bent om te functioneren. We spreken van een burn-out wanneer je een half jaar of langer deze klachten ervaart. 

Symptomen van een burn-out

De symptomen van een burn-out kunnen zowel fysiek, emotioneel en cognitief zijn. Denk aan:

Fysieke klachten:

• Chronische vermoeidheid, zelfs na voldoende slaap
• Spierpijn, vaak in nek en schouders
• Hoofdpijn of druk op je hoofd 
• Maag- en darmklachten, zoals misselijkheid, diarree of constipatie
• Veranderingen in eetlust (te veel of te weinig eten)
• Slaapstoornissen, zoals moeite met in slaap vallen of doorslapen
• Afvallen 

Emotionele klachten:

• Prikkelbaarheid en geïrriteerdheid
• Somberheid en neerslachtigheid
• Angstgevoelens en paniekaanvallen
• Lusteloosheid en gebrek aan motivatie
• Moeite met genieten van leuke dingen
• Terugtrekgedrag uit sociale contacten
• Veel piekeren 

Cognitieve klachten:

• Concentratieproblemen en moeite met taken afmaken
• Vergeetachtigheid en moeite met informatie opnemen
• Moeite met beslissingen nemen
• Overweldigd voelen door dagelijkse taken
• Gevoel van onbekwaamheid en waardeloosheid
• Geen zin meer in werk hebben
• Niet kunnen ontspannen
• Altijd aan staan

Herken je jezelf in drie of meer van deze signalen? Dan is er een kans dat je in een burn-out bent beland. De exacte symptomen en oorzaken van een burn-out zijn gecompliceerd en voor iedereen verschillend.

Oorzaken van een burn-out

Een burn-out ontstaat vaak door een combinatie van psychologische en sociale factoren. Een gebrek aan autonomie, weinig waardering, een slechte werksfeer en een gebrek aan sociale steun kunnen allemaal bijdragen aan het ontstaan van een burn-out. Ook persoonlijkheidskenmerken zoals perfectionisme en een negatief zelfbeeld kunnen een rol spelen. Daarnaast kan een onverwachte gebeurtenis, zoals een verlies of een grote verandering, de balans verstoren en leiden tot een burn-out. Werkstress is een veelvoorkomende oorzaak, maar ook persoonlijke problemen, zoals relatieproblemen of financiële zorgen, kunnen een grote rol spelen.

Fases voorafgaand aan een burn-out

Iedereen ervaart een burn-out anders. De duur van elke fase en de ernst van de symptomen kunnen sterk verschillen. Over het algemeen zie je vaak een periode van hard werken voorafgaand aan een uiteindelijke burn-out. Hoe eerder je de signalen herkent, hoe groter de kans op herstel.

Fase 1: Spanningsfase
In deze eerste fase ervaar je vaak een verhoogde energie en motivatie. Je werkt hard, bent ambitieus en voelt je onverslaanbaar. 

Symptomen:

• Verhoogde werkdruk
• Moeite met ontspannen
• Slaapproblemen
• Prikkelbaarheid
• Kleine fysieke klachten (hoofdpijn, spierpijn)

Gedrag:

• Je zegt vaker ‘ja’ dan ‘nee’
• Je negeert je eigen behoeften
• Je bent perfectionistisch

Fase 2: Weerstandsfase
In deze fase probeer je de stress te compenseren door nog harder te werken. Je lichaam geeft signalen, maar je negeert ze. 

Symptomen:

• Vermoeidheid
• Concentratieproblemen
• Vergeetachtigheid
• Prikkelbaarheid
• Cynisme
• Fysieke klachten nemen toe

Gedrag:

• Je trekt je terug uit sociale contacten
• Je hebt moeite met beslissingen nemen
• Je voelt je overweldigd

Fase 3: Uitputtingsfase
In deze laatste fase ben je volledig uitgeput, zowel fysiek als mentaal. Je kunt niet meer functioneren zoals je gewend was. 

• Symptomen:

• • • Extreme vermoeidheid
    • Depressieve gevoelens
    • Angststoornissen
    • Fysieke klachten (hartkloppingen, duizeligheid)
    • Sociaal isolement

• Gedrag:

• • Je bent niet meer in staat te werken
  • Je hebt moeite met dagelijkse activiteiten
  • Je voelt je waardeloos en hulpeloos

Hoe voorkom je een burn-out?

Het voorkomen van een burn-out begint bij jezelf. Door kleine aanpassingen in je dagelijkse routine te maken, kun je je mentale en fysieke gezondheid aanzienlijk verbeteren. 

Drie belangrijke tips: 

• Zelf kennis: Een burn-out voorkomen begint bij het kennen van jezelf. Zelfreflectie is daarbij essentieel. Door stil te staan bij je waarden, behoeften en grenzen, krijg je meer inzicht in wat jou energie geeft en wat je juist ontkracht. Persoonlijke groei is een continu proces. Door nieuwe vaardigheden te leren en uit je comfortzone te stappen, vergroot je je veerkracht. En vergeet niet: zelfcompassie is net zo belangrijk als zelfdiscipline. Behandel jezelf met vriendelijkheid en begrip, vooral tijdens moeilijke tijden.
• Zelfzorg. Door voldoende te slapen, gezond te eten en regelmatig te bewegen geef je je lichaam en geest de kans om te herstellen. Mindfulness en ontspanning zijn ook essentieel om stress te verminderen. Stel grenzen en leer nee te zeggen. En vergeet niet: het is oké om hulp te vragen als je het even niet meer weet.

• Werk-privébalans: Zorg voor een goede balans tussen je werk en privéleven. Plan regelmatig ontspanning in en Zorg voor voldoende hersteltijd buiten werktijd. Communiceer open met je werkgever over je werkdruk. En onthoud: je werk is niet alles. Er is meer in het leven.

Help, ik heb (vermoedelijk) een burn-out, wat nu?

Het is helemaal niet gek om je overweldigd te voelen. Veel mensen ervaren burn-out klachten. Je bent niet alleen. Het is belangrijk om te erkennen dat je lichaam en geest signalen geven.De eerste stap is acceptatie. Het is belangrijk om te erkennen dat je lichaam en geest rust nodig hebben. Neem de tijd om bij te komen. Vermijd drukke omgevingen en plan je dag in met rustmomenten.
In de tweede fase is het tijd voor analyse en oplossingen. Nu je rust hebt genomen, is het tijd om te onderzoeken wat de oorzaak is van je burn-out. Welke factoren in je leven hebben bijgedragen aan deze situatie? Dit kan helpen om in de toekomst vergelijkbare situaties te voorkomen.
In de laatste fase als je de oorzaken hebt geïdentificeerd, kun je gerichte oplossingen bedenken. Misschien moet je je werktijden aanpassen, je taken delegeren of leren om nee te zeggen.

Hulp zoeken

Het is belangrijk om hulp te zoeken bij het herstel van een burn-out. Ga in gesprek met de huisarts en kijk goed wat voor jou werkt. Is het een online programma, 1:1 begeleiding van een coach of therapie. Jij bent de baas!  

Daarnaast heeft de bedrijfsarts ook een belangrijke rol, vooral als je werkt. Samen met jou zal de bedrijfsarts bekijken hoe je geleidelijk weer aan het werk kunt. Onthoud: jouw gezondheid staat voorop.

Tips voor een bezoek aan de bedrijfsarts:

• Wees eerlijk: Vertel de bedrijfsarts hoe je je echt voelt.
• Stel vragen: Aarzel niet om vragen te stellen als je iets niet begrijpt.
• Neem iemand mee: Het kan fijn zijn om iemand mee te nemen naar het gesprek.
• Maak een plan: Kom voorbereid naar het gesprek met een eigen plan.

Burn-out herstel

Ben je na een periode van rust en acceptie klaar om afscheid te nemen van je burn-out? Met REFIVE’s unieke 5-weekse programma, ontwikkeld door 10 experts, herwin je je energie en vitaliteit. Ons programma biedt praktische tools en technieken om chronische stress te verslaan en je leven weer in eigen hand te nemen. Het lekkere is dat je dit kunt doen op het moment dat het voor jou het beste uitkomt, thuis zonder enige vorm van druk.

En nogmaals, jij staat aan het roer, dus doe vooral wat voor jou goed voelt! 

Wat kun je verwachten:

• Verhoogde energie: Voel je vitaler en energieker dan ooit tevoren.
• Versterkt zelfvertrouwen: Geloof weer in je eigen kunnen.
• Duidelijke richting: Ontdek je passies en stel doelen voor de toekomst.
• Meer rust in je hoofd: Leer om te gaan met stress en piekergedachten.

Klaar voor de volgende stap? Hier kun je je aanmelden voor het volgende programma. Samen werken we aan jouw herstel!